Autor | Adrian Bura
Specjalizuje się w prawie zamówień publicznych.
Zdarza się, iż wykonawcy nie uda się złożyć w odpowiedzi na pierwsze wezwanie zamawiającego dokumentu prawidłowo potwierdzającego wymaganą zdolność ekonomiczną lub finansową. W takiej sytuacji zamawiający ma obowiązek dodatkowo wezwać wykonawcę do uzupełnienia takiego braku na podstawie art. 128 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych. Wątpliwości wśród wykonawców wywołuje często kwestia daty, na którą dokumenty złożone w odpowiedzi na tak wystosowane wezwanie do uzupełnienia mają potwierdzać wymaganą zdolność. W szczególności niejasne bywa ustalenie, czy dokumenty składane w odpowiedzi na wezwanie do uzupełnienia mają potwierdzać dysponowanie określoną zdolnością w dacie upływu terminu składania ofert, czy też mogą potwierdzać taką zdolność w dacie złożenia tych dokumentów?
Wątpliwości te wynikają z faktu, iż w typowym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego wykonawca zasadniczo dwukrotnie odnosi się do kwestii warunku posiadania określonej zdolności ekonomicznej i finansowej – po raz pierwszy w składanym wraz z ofertą oświadczeniu, o którym mowa w art. 125 ust. 3 ustawy Pzp, i po raz drugi przedstawiając dokumenty potwierdzające taką zdolność w odpowiedzi na wezwanie wystosowane na podstawie art. 126 ust. 1 tejże ustawy. W przypadku niezłożenia dokumentów potwierdzających zdolność możliwe jest dodatkowo ich uzupełnienie w odpowiedzi na wezwanie kierowane na podstawie art. 128 ust. 1 Pzp. Teoretycznie możliwa wydaje się zatem sytuacja, w której wykonawca nie będzie posiadał wymaganej kwoty środków finansowych czy zdolności kredytowej ani w dniu złożenia oferty ani też w dniu upływu terminu zakreślonego przez zamawiającego na podstawie art. 126 ust. 1 Pzp, i uzyska wymagane środki lub zdolność dopiero w dniu wykonania wystosowanego przez zamawiającego wezwania do uzupełnienia dokumentu. Czy zatem uzupełnienie dokumentu potwierdzającego zdolność finansową wg. stanu na dzień odpowiedzi na wezwanie uzupełnienia, a więc na dzień przypadający w praktyce wiele dni po upływie terminu składania ofert, powinno być uznane za prawidłowe? Odpowiedź na to pytanie przynosi najnowsze orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej.
Orzecznictwo KIO i data dokumentu stanowiącego podmiotowy środek dowodowy
W wyroku wydanym w sprawie KIO 575/23 Izba uznała za wystarczające przedłożenie w odpowiedzi na wezwanie do uzupełnienia takiego podmiotowego środka dowodowego, który spełnia wymogi aktualności formalnej określone w § 8 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia w spawie podmiotowych środków dowodowych. Przepis ten stanowi, że w celu potwierdzenia spełniania przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów selekcji dotyczących sytuacji ekonomicznej lub finansowej zamawiający może żądać dokumentów wystawionych w okresie nie wcześniejszym niż 3 miesiące przed ich złożeniem. Pomimo dostrzeżenia przez Izbę okoliczności, że przedłożony przez wykonawcę w postępowaniu dokument z banku wskazuje datę przypadającą po upływie terminu składania ofert, Izba uznała, iż nie podważa to w żaden sposób tego, że wykonawca posiadał sytuację finansową potwierdzającą spełnianie warunku również w momencie składania ofert i w momencie otwarcia ofert, jak też przez cały ten okres.
Zasadniczo zatem możliwa jest sytuacja, w której wykonawca nie posiada wymaganych środków lub zdolności w dniu upływu terminu składania ofert, a takową zdolność lub środki pozyska dopiero w dniu realizacji wezwania do uzupełnienia wymaganego w tym zakresie podmiotowego środka dowodowego, i wg. stanu na dzień wystawienia tego środka dowodowego (data dokumentu) wykaże wymaganą zdolność zamawiającemu.
Oczywiście zaznaczyć trzeba, iż z inną sytuacją mielibyśmy do czynienia gdyby treść przedłożonego przez wykonawcę dokumentu budziła wątpliwości co do spełnienia przez niego warunków udziału w postępowaniu czy to na dzień składania ofert, czy też w czasie prowadzenia postępowania. Uzupełniany dokumenty powinien zatem jednoznacznie wskazywać, że to w zakresie w jakim potwierdza spełnienie przez wykonawcę warunku udziału w postępowaniu na dany dzień, jest jednoznaczne w swojej treści i poświadcza, że wymaganie określone w SWZ zostało spełnione na dzień wymagany w postępowaniu.
Zdaniem Izby źródłem wątpliwości nie powinna być jednak wyłącznie data wskazana w treści dokumentu. Jak już wcześniej wskazano data ta wynika z treści przywołanych wcześniej przepisów, określających wymóg formalnej aktualności składanych dokumentów.
